‘Gewoon doen! Dan kom je er vanzelf wel achter wat er nog meer nodig is.’ Het is het antwoord van Sam van Tol op de vraag hoe je begint met geven. En hij kan het weten. Bij hem leidde een pizzapunt in een doggy bag tot de onderneming Correctbook.
Correctbook staat voor herbruikbare schriften met een pen en een doekje bedoeld voor schoolkinderen. En niet een paar schoolkinderen. Nee, in 2023 moeten dat er 1 miljoen zijn die een jaar lang van schrift en pen worden voorzien.
Het is heel vroeg op een donderdagmorgen als ik in zijn kantoor hoog boven de Schiehavenkade plaatsneem. Hij heeft het druk want hij staat op het punt om voor een half jaar naar Zuid-Afrika te vertrekken. Het land waar het allemaal begon en waar hij nu vervolgstappen gaat maken.
Sam van Tol was niet altijd de oprichter van Correctbook met een tof kantoor met zeven man personeel hoog boven het westelijk deel van Rotterdam. Ooit was hij student bedrijfskunde die nietsvermoedend een reis maakte door Zuid-Afrika.
Op een dag sloeg hij gade hoe iedereen in de pizzeria de overgebleven pizzapunten meenam. Waarom?, zo vroeg hij zich af. ‘Voor de mensen op straat’, luidde het antwoord van zijn tafelgenoten. Een van die mensen op straat was een man die zich als parkeerwacht voor hun auto had opgeworpen en die dolblij was met een stuk afgekloven pizza. Van Tol realiseerde zich toen: ‘Hier klopt iets niet.’
Hij begon zelf eten te sparen en zelfs eten te kopen voor de mensen op straat, terwijl hij zich afvroeg: ‘Wat kan ik doen?’
Hij was goed met cijfers en voorbestemd om accountant te worden maar een stage bij een accountantsbureau had hem doen beseffen dat hij daar niet gelukkig van zou worden. Als zoon uit een ondernemersgezin bedacht hij: als ik iets wil doen dan, dan moet het iets met goed doen zijn. En ach, bedacht hij daar toen in Zuid-Afrika: Wat had hij te verliezen?
Dus focuste hij zich nog tijdens de reis op de problemen in Zuid-Afrika. Waar zou hij van betekenis kunnen zijn? Tijdens een bezoek aan een school in een township viel hem iets op: De kinderen in de klas schreven niets op. Wat bleek? Ze hadden geen geld voor schriften. En als je niet kunt schrijven, kun je niet oefenen.
Hij begon na te denken over het probleem van het schrijven. Zo’n 250 miljoen kinderen gaan nog altijd iedere dag naar school zonder pen en papier. Meer dan 750 miljoen mensen, wereldwijd boven de 15 jaar, zijn mede hierdoor analfabeet.
Schriften zijn duur en in veel gebieden moeten mensen soms wel twee uur rijden om bij een winkel te komen. Dus dat ging ‘m niet worden. Wat nou, als de schriften op school bleven en ze hergebruikt konden worden?
Hij ging nadenken over hoe dat er dan uit moest zien en kwam uiteindelijk uit bij een bedrijfje in Litouwen. Daar ging hij mee in zee en uiteindelijk werd het in Nederland geproduceerd. Eerlijk gezegd was het eerste exemplaar spuuglelijk. Maar ja dat is ook een onderdeel van doen: je maakt voortdurend fouten. Er gaat van alles mis.
De eerste 1000 schriften vertrokken richting Zuid-Afrika. Met de pen kun je 1000 meter schrijven oftewel die gaat 3 tot 5 maanden mee. Maar ja wat dan? Als die pen op is? Probleem! En dus kwam hij met een nieuw idee: inktpotten!
En ja, moest je dan alles maar opsturen? Dat was toch ook niet handig. Wat als je het lokaal kon produceren? Dat sneed toch meer hout? En zo gebeurde het dat niet Zuid-Afrika maar Rwanda het eerste land werd waar Correctbook lokaal geproduceerd werden. Omdat daar de mensen als eerste bereid waren mee te denken en te produceren. Oeganda, Ethiopië, Kenia, Ghana volgden.
Het sloeg aan. Zo zeer zelfs dat hij, de student, maar thuis bleef wonen om de kosten te drukken. Het distributiecentrum bevond zich in de garage van z’n ouders. En zelfs toen hij met zijn succesvolle startup een prijs won en een jaar in het Groothandelsgebouw mocht werken, ging hij nog om 3 uur ’s middags naar huis om vanuit de garage de pakketten verzendklaar te maken.
Inmiddels ligt de tijd van de kantoortjes zonder daglicht en de garage van zijn ouders alweer een paar jaar achter hem. Sterker nog, hij gaat nu een nieuwe fase in met zijn Correctbook. Want de schriften slaan niet alleen aan bij stichtingen die ze voor scholen gebruiken, ook in Nederland zijn ze razend populair onder de duurzamen in het land.
En nu gaat hij dan terug naar het land waar het allemaal begon: Zuid-Afrika. Om Correctbook ook daar lokaal te laten produceren. In Zuid-Afrika gaat hij zich richten op het publiek dat geïnteresseerd is in duurzaamheid. Dat is de tak die hij nu verder gaat uitbouwen.
Zijn grootste succes? Daar hoeft hij niet lang over na te denken: ‘Het kind dat zei: ‘’nu mag ik eindelijk fouten maken.’’ Voor die tijd kon dat niet, want dan verspilde je papier.’
Voor Sam van Tol geldt nog altijd dat het prachtig is te kunnen geven. ‘Dat was als accountant toch minder geweest.’