Pijn. Folterende, ondraaglijke pijn. Pijn die bijt, die brandt. Pijn die verlamt en jou er voortdurend van weerhoudt te zijn wie je wil zijn: voetbalvader, werknemer, reiziger. Pijn die nooit zwijgt. Pijn die murw maakt en aan je ziel knaagt. Chronische pijn.

‘Wel ok’, zegt Koert Hommel als ik hem vraag hoe het met hem is. De pijn zit nog niet te veel in de weg, maar dat is geen garantie. Want als hij in al die jaren iets heeft geleerd, is het wel dat pijn een onvoorspelbare metgezel is. Al jaren probeert hij er een patroon in te ontdekken. Tot dusver zonder succes.

Chronische pijn

Voor zijn jongste dochter is hij de vader die altijd pijn heeft. Voor zijn zoon stierf de hoop op een voetballende vader de dag dat hij de drempel over strompelde. Hoewel de chirurg had gezegd dat zijn vader na de operatie weer een balletje zou kunnen trappen, had hij maar een blik nodig om te weten dat deze man nooit met hem zou kunnen voetballen.

Koert Hommel was niet altijd een man met chronische pijn. De pijn dook voor het eerst op in het eerste jaar dat hij toerisme in Breda studeerde. Een hernia. So what? Hadden wel meer mensen. Dat hij wekenlang op bed lag en zijn medestudenten hem van studiestof voorzagen, was ok.

Afijn, die hernia verdween na een operatie en toen brak een periode van vijftien jaar aan waarin hij redelijk pijnloos leefde en over de aardbol zwierf: Guatemala, Maleisië en uiteindelijk een baan in de reissector/internationale samenwerking met een hoofdkwartier in Den Haag. Tweemaal per jaar pleegde hij wat onderhoud aan zijn lijf met fysiotherapie en chiropractors. Daar bleef het bij. 

Zoektocht

En toen was daar opeens weer die pijn in zijn rug. Met uitstraling naar het linkerbeen. Hij herkende de pijn. Kwestie van een operatie en dan kon hij er weer vijftien jaar tegenaan, dacht hij. Maar dit keer wist de pijn van geen wijken.

Het werd een zoektocht naar pijnstillers, een tocht langs zo’n 25 specialisten uit de medische en de alternatieve wereld. Alles, als het maar hielp. Als het maar ophield. Toen een therapeut hem aanraadde vooral aan oranje te denken, wist hij dat de hoop verloren was. Of was het na die arts die hem aanraadde alleen nog maar leuke dingen te doen. Wel eens met pijn geleefd? Leuke dingen? Hoe dan? 

Er was alleen nog pijn. Het is wonderlijk hoe lang een mens nog hoop houdt. Maar op een dag is het op. In zijn geval na 10 jaar. Hij stopte met zijn baan. Zijn inzetbaarheid hield zich nu eenmaal niet aan een agenda. Wat was hij voor werknemer die alleen nog maar liggend op zijn rug kon werken? Al was er niemand anders die dat vond. ‘We laten je niet vallen’ zeiden zijn collega’s. Maar toch, hij had het gevoel naar de zijlijn te zijn gemanoeuvreerd door de pijn.

Springsteen en Anouk

Er brak een zwarte periode aan. ‘Ik verloor de strijd met mezelf om te blijven drijven’, zegt hij daarover. Het was 2017. Een diep dal. En in dat diepe dal was er slechts muziek. Springsteen, Racing in the Street, Anouk met Lost.

Nog altijd als hij het nummer van Anouk hoort voelt hij die emoties. In die perioden van wanhoop was het de muziek die hem overeind hielp, de rode draad.

Hij wist al langer dat het enige dat verlichting bracht, de muziek was. Als hij een half uurtje op de piano pingelt, worden de pijnprikkels uitgeschakeld. Dan zijn z’n hersenen met andere dingen bezig. Langer achter de piano is helaas geen oplossing, dan komt de pijn terug. 

Helende kracht van muziek

Hij speelt ook in een band. Twee zelfs. Heerlijk. Al ziet niemand dat hij tussendoor op de grond ligt om straks een volgende set te kunnen spelen of dat hij de daaropvolgende dagen volledig gesloopt is. Dan eist de pijn haar tol. 

Maar muziek, zo begreep hij steeds beter, speelt een sleutelrol in zijn welzijn. Neem nou die ingreep waar hij zo tegenop zag. ‘Van welke muziek hou je?’, had de chirurg kort ervoor gevraagd. ‘Bruce’, had hij geantwoord. Dus zette de arts Springsteen op. Daar zaten ze dan samen in die operatiekamer. Hij merkte dat hij rustiger werd. ‘Dat is de kracht van muziek.’

Het was in zijn zwarte periode dat zijn oog viel op een stichting die kinderen in zorginstellingen muziek wil laten maken: Muziekids. Als chronisch patiënt weet hij maar al te goed hoe het er in een ziekenhuis aan toe gaat. ‘Je verveelt je de helft van de tijd suf, hoe moet dat wel niet voor kinderen zijn? Muziek is zo belangrijk. Als kinderen toegang tot muziek hebben, vergeten ze even dat ze een patiënt zijn, net als ik.’

Muziekids

Hoe mooi zou het niet zijn als kinderen in zijn ziekenhuis, het Amphia in Breda, niet ook de mogelijkheid kregen om muziek te maken? Hij ging zich hard maken voor de stichting.

‘De stichting heeft inmiddels een vijftal ziekenhuizen geholpen met een eigen muziekstudio, maar de investeringen zijn fors. De bouw, de inrichting, hygienevoorschriften, de locatiecoördinator die de studio beheert en de inzet van muziekvrijwilligers regelt voor al die kinderen die er gedurende de dag komen.’

Afijn ook in Breda was de interesse gewekt, maar ja toen kwam corona en stonden de hoofden de andere kant op. Begrijpelijk, maar het liet hem niet los.

Muziekstudio ziekenhuizen

Want in de ziekenhuizen waar een studio is, ziet hij kinderen met een andere energie binnenkomen. ‘Even lekker op het drumstel raggen. Niet in alle gezinnen wordt gepraat, soms is ziekte moeilijk bespreekbaar, dan merk je dat muziek gesprekken triggert. En ook niet onbelangrijk: broertjes en zusjes weten de weg naar zo’n studio ook te vinden. Als je dag in dag uit aan het ziekbed van broer of zus moet plaatsnemen, is het fijn een ontsnapping te hebben. Ik heb ook al gezien dat als artsen en verplegend personeel zich even muzikaal laten gaan, er iets heel moois ontstaat.’

Overigens is een studio geen vereiste. Er zijn ook online mogelijkheden met apps en een trolley die door het gebouw kan met instrumenten. ‘Dan tune je in op het Online team of de studio van bijvoorbeeld het ziekenhuis in Tilburg om daar mee te doen. Als je die behoefte hebt wordt een instrument gebracht en kun je spelen met kinderen in andere ziekenhuizen.’

Muziekids Troubadour

En dan is er nog de Muziekids Troubadour. ‘Dat zijn vrijwilligers die naar het ziekenhuis komen om met kinderen muziek te maken, op de kamer of in speel- of wachtruimtes. Of een muzikale boodschap van ouders aan hun kind te geven.’ 

Natuurlijk ziet hij het liefste dat alle ziekenhuizen en zorginstellingen voor kinderen een studio krijgen, het Amphia voorop. ‘Dat is toch een beetje mijn ziekenhuis.’ Daarom zet hij zich nu ook keihard voor de stichting in. Geven is voor hem een natuurlijk gegeven. ‘Verdiepen in wat de ander nodig heeft en wat jij daarin kan betekenen. Het helpt namelijk niet alleen de ander, maar uiteindelijk ook jezelf. Toen ik voor Muziekids bezig ging, was dat de sleutel tot berusting in mijn eigen proces. Dat dit het was: een nieuwe zingeving.’

Hoofdbeeld: Claude Gabriel

Hoe kun jij helpen?

• Merchandise
• Sponsoring van instrumenten/ studio’s/ meubilair/diensten
• Acties

Meer inspiratieverhalen over geven? Lees ook:

• Genezen is meer dan een wond die dicht gaat.
• Paralympisch athlete Fleur Jong: Wat ik mensen wil geven is de moed weer mee te doen