Soms, als je beelden van de plasticsoup, daklozen in de kou of de wanhoop van migranten dobberend op zee ziet, bekruipt het gevoel: maar wat kan ik in doen? Hoe kan ik bijdragen? Ik ben maar alleen en het probleem is zo overweldigend groot. Waar te beginnen?
In Het verschil laten we mensen aan het woord die op enig moment gewoon zijn begonnen bij te dragen. Vaak zonder vooropgezet plan, maar vanuit hun gevoel dat toekijken niet langer een optie was.
Deze week Elisah Pals Initiatiefneemster van Zero Waste, Nederland die vooral in oplossingen denkt.
Een zero waster. Oftewel iemand die niet aan afval doet. Zonder opgeheven vingertje overigens. Nummer 49 in de Duurzame 100 van Trouw. Nummer 1 op LinkedIn als het het debat over duurzaamheid en afval betreft.
Nee, ze werd niet als zero waster geboren. Haar afvalbewustzijn was er aanvankelijk een van papier bij papier en plastic bij plastic. Dat ze uiteindelijk een zero waster zou worden was eigenlijk bijvangst.
Bijvangst van het doel dat ze zichzelf in 2015 had gesteld: geen E-nummers meer nuttigen. Kwestie van gezond bezig zijn. Ze ging veel meer puur eten. Van de markt, het land of uit de tuin van haar vader. Al snel realiseerde ze zich dat ze zich niet alleen gezonder voelde maar ook veel minder afval had.
Toen ze die conclusie hardop uitsprak, kreeg ze van een vriendin het boek Zero Waste Home van Bea Johnson aangeraden. Het helemaal uitlezen deed ze niet , want eigenlijk was het haar al na drie hoofdstukken duidelijk: wilde je afval voorkomen, moest je aan preventie doen. In het Engels is dat de R van Refuse. Weiger zo veel mogelijk eenmalige verpakkingen en nieuwe spullen, dan heb je geen afval.
Ze ging aan de slag en richtte haar leven afvalloos in, verstelde haar kleren, maakte haar eigen mascara. Mooi. Toch besefte ze al snel: dit zet weinig zoden aan de dijk als haar cirkel van invloed niet wordt uitgebreid.
En toen was daar die reis naar Colombia, haar laatste vliegreis. Een verlaten idyllisch strand bleek een aangespoelde afvalberg, zo vanuit de Caribische zee. Overal lag afval. In zee, op het strand, wapperend in palmen. Afval afkomstig uit hele de wereld dat zich daar verzamelde.
Het werd tijd voor de uitbreiding van de cirkel van invloed. We schrijven 2018 en zerowaster Elisah Pals richt Zero Waste Nederland op. En met succes! Verspreid over verschillende kanalen heeft het platform nu 60.000 volgers die geïnspireerd en gemotiveerd willen worden.
Er zijn inmiddels 72 lokale gemeenschappen die elkaar van tips en trucen voorzien. Er zijn actieve gidsen die je op 35 locaties in Nederland op een verpakkingsvrije winkeltocht meenemen. En ze hebben inmiddels op 7.000 winkels in Nederland een sticker geplakt die duidelijk maakt dat je er welkom bent met je eigen verpakking.
Zorg voor het milieu, zorg om het milieu. Ja soms ligt ze wel eens wakker van iets dat haar raakt. En laten we wel zijn, dat is per definitie iets negatiefs. Maar uiteindelijk probeert ze het probleem positief om te buigen. Neem bijvoorbeeld de kwaliteit van Nederlandse compost. Die is slecht, vervuild. Mensen gooien nog altijd van alles door elkaar en die compost wordt vervolgens over het land uit gereden. Daar ligt ze wakker van tot ze denkt: ‘dit ga ik oplossen.’ En dan komt ze met tips hoe je een eigen wormenbak maakt of waarom goede compost belangrijk is.
Haar doel is uiteindelijk een kritische massa te creëren. ‘Als je 3,5 procent van de mensen zover krijgt, volgt de rest vanzelf. En dan gaan we uiteindelijk iets anders normaal vinden, zoals geen plastic verpakkingen meer.’
Vooral mensen. Bea Johnson van Zero Waste Home, Emily Jane Townley en de Hollandse zusjes Kroon voorop die allemaal zonder afval zijn gaan leven en anderen willen inspireren. Maar ook mensen zoals Michel Scholte van True Price die ernaar streeft om de ‘echte prijs’ inzichtelijk te maken voor consument en leverancier. Of Kees Klomp van de betekeniseconomie. Waarom is een boom alleen nog wat waard als je hem om kunt zagen?
En dan is er de ecocidebeweging waarbij de natuur rechten krijgen en mensen en bedrijven verantwoordelijk worden gehouden voor het grootschalig vernietigen van ecosystemen.
Het boekje Circulair samenleven 2050.
Het is een heel positief boekje en zó beschreven alsof het allemaal al zo is. Het maakt in 1 opslag duidelijk wat we nú moeten doen om naar een duuraam 2050 te komen.
Tijd. Nog zoveel te doen en geen tijd te verliezen.
Ze is eigenlijk voortdurend aan het geven, aan het prikkelen, handvatten aan het aanreiken waardoor we het met z’n allen alleen nog maar hoeven te doen.
Zo min mogelijk geld of spullen. Vooral aandacht en tijd en kennis. En gratis yogalessen om mensen bij elkaar te brengen.
Kijk wat je kunt geven zonder (nieuw) te kopen. Een cadeau is een symbool voor iets. Voor vriendschap of liefde. Zet dat om in een wandeling met elkaar, kook voor iemand, ga samen op pad, waardoor je tijd en aandacht geeft.
Beeld: Possessed Photography