Geluksexpert Patrick van Hees: ‘Van geven word je gelukkig.’
‘Vooropgesteld dat het een illusie is te denken dat je werkgeluk kunt losweken van privégeluk’, zegt Patrick van Hees, ook wel bekend als de Geluksprofessor. De kanttekening komt aan het eind van een lang gesprek. Als ik hem vraag naar tips voor werkgeluk.
‘Werk- en privégeluk gaan hand in hand’, stelt Hees. ‘Dat kun je niet scheiden. Werkgeluk loskoppelen is als naar de dokter gaan met klachten en vervolgens kijkt hij alleen naar je benen.’
Van Hees begon 15 jaar geleden met zijn eigen zoektocht naar geluk. Niet omdat hij ongelukkig was, maar uit pure nieuwsgierigheid. Van Hees: ‘Ik wilde weten wat mensen motiveert. Ik was werkzaam in de verzekeringswereld en kende het fenomeen motivatie natuurlijk ook al uit de marketing. Ook in negatieve zin: op welke knoppen moet je drukken als je wil dat mensen iets kopen? Hij stak zijn licht op bij deskundigen en doorwroette publicaties van over de hele wereld.
De geluksprofessor
De roman de Geluksprofessor werd de weerslag van die zoektocht. ‘De Nederlandse Paulo Coelho is opgestaan’, kopte de Telegraaf. In de roman komt de verwende professor Cuno Groen langzaam zichzelf tegen als blijkt dat hij niet de felbegeerde positie op Nyenrode krijgt. Als zijn baas en zijn beste vriendin hem dan ook nog vertellen dat hij uitgeblust is, vertrekt hij naar Cambridge, bakermat van kunst en wetenschap voor een lezing. Eenmaal daar gaat hij geluk onderzoeken, wordt hij verliefd, maakt nieuwe vrienden en na een onverwacht verlies wordt hij wederom op zichzelf geworpen en maakt de balans op.
Van Hees werd net als zijn protagonist een veelgevraagd spreker over het thema. Na een nieuw boek over gelukkig oud worden, De Geluksoma, verscheen Geluk is D.O.M.
Op een Utrechts terras legt hij uit hoe D.O.M, kort voor Doelen, Oplaadpunten en Mensen een rol spelen in het optimaliseren van je geluksgevoel. ‘Kijk’, zegt hij en tekent een boom op een servetje. De boom heeft drie takken. ‘Drie takken met ieder 28 blaadjes. De takken zijn je Doelen, Oplaadpunten en Mensen. De blaadjes aan de tak genaamd Doelen, gaan over zaken als autonomie, veerkracht, dankbaarheid. Dat laatste lijkt een open deur, maar we zijn altijd bezig met goede voornemens voor de toekomst. Maar hoe is het nu?
Geluk is D.O.M.
De Oplaadpunten zijn zaken als slapen, seks, ontspanning en mindfulness. De laatste tak Mensen staat voor je sociale contacten. Onder de boom zitten de wortels. Soms is de boom niet goed geworteld door gebeurtenissen uit je verleden. Bijvoorbeeld doordat je gepest bent of door trauma’s. Ook je persoonlijkheid beïnvloedt hoe stevig het fundament is. Boven de boom is het weer, dat zijn de huidige omstandigheden waar je vaak geen grip op hebt zoals ziekte of verlies.’
Op basis van deze boom ontwikkelde Van Hees vervolgens de Cambridge Happiness Profiler. ‘Kortweg de CHAP-test. ‘Een test waarbij ik als het ware onder de motorkap ging kijken. Ik maakte een persoonlijk happinessrapport en keek naar alle aspecten van geluk. Het gaat dan over vragen als: Doe je waar je goed in bent?, Hoe laad je jezelf op en Hoe onderhoud je je contacten?’
Als mensen die test doen, stelt hij een positieve diagnose aan de hand van hun score en laat ook zien waar mensen minder goed op scoren en hoe ze daar mee aan de slag kunnen. ‘Het is allemaal gebaseerd op wetenschap.’ Als voorbeeld noemt hij: Je bent creatief maar in je werk kan je je ei niet kwijt. Dan kijken we naar gerichte opdrachten waarin je een week lang op een nieuwe manier steeds iets creatiefs onderneemt. Het blijkt dat het gelukseffect na 3 maanden nog steeds voelbaar zijn.’
Vrouwen gelukkiger dan mannen?
Overigens, stelt hij, ‘word je sowieso gelukkig van doen waar je goed in bent. Dat is essentieel. Zo niet kun je wegkwijnen. Daarbij, je moet ook kunnen relativeren. Neem mindfulness, Iedere werkgever gaat daar tegenwoordig prat op. Leuk, maar niet als one size fits all. Sommige mensen hebben er baat bij. Anderen gaan liever sporten. Zoiets geldt ook voor sociale contacten. Mensen hebben verschillende behoeften daarin.’
‘Zijn vrouwen gelukkiger dan mannen?’, wil ik weten. ‘Ze scoren wel hoger op genieten en gevoelens niet opkroppen’, beaamt hij, ‘maar weer lager op emotionele stabiliteit en zelfvertrouwen.’ Per saldo maakt het niet uit, zijn ze even gelukkig. Geluk slaat ook op de verbinding die je met anderen hebt.’
‘En geld?, welke rol speelt dat?’ ‘Mensen met meer geld zijn vaak gelukkiger.’ Het is dan ook niet voor niks dat hij ambassadeur voor Habitat voor Humanity is die huizen en andere voorzieningen bouwen voor mensen die zelf geen fatsoenlijk dak boven hun hoofd hebben. ‘Als je niet in je basisbehoeften kunt voorzien is het sowieso moeilijk om gelukkig te zijn.’
Dat zie je ook in Nederland. Rijke mensen hoeven zich geen zorgen over geld te maken, ze zijn vaak gezonder en hebben doorgaans meer autonomie in hun werk.’
Werkgeluk
En daarmee zijn we bij het onderwerp werk beland. Ik vraag hem naar tips voor een gelukkig werkleven, waarop hij me voorhoudt dat privé en werk niet van elkaar gescheiden kunnen worden, ‘maar’, stelt hij:
- ‘Als eerste tip zou ik Confucius indachtig, willen zeggen: ‘vind werk waar je van houdt en je hoeft geen dag te werken.’
- ‘Zorg dat je zoveel mogelijk autonomie krijgt, dat blijkt telkens weer een belangrijk punt in de test en verkleint je kans op een burn-out.’
- ‘Investeer in je relatie met iedereen op de werkvloer. Dus ook met de schoonmakers.’
- ‘Doe waar je goed in bent, zet je vaardigheden in. Daar hoort ook jobcrafting bij. Ga in je baan bijschaven op je sterktes. Kun je goed schrijven, trek de schrijfklussen naar je toe. Overigens ben ik van mening dat je werkgever ook bijvoorbeeld die cursus Flamencodansen zou moeten vergoeden want dat maakt jou gelukkiger en helpt daarmee de productiviteit in je werk.’
- ‘Neem echt pauze. Handen af van die telefoon, op vakantie even niet werken. 40% van de mensen ervaart dagelijks stress.’
- Wees mindful. Ga niet nu terwijl je met mij praat al bezig met je volgende afspraak. Een onrustig hoofd is een ongelukkig hoofd.’
‘Ja, beaamt hij, ‘het lijkt simpel maar doe je het ook?’
En nog een dooddoener: Op een masterclass die hij in Cambridge geeft, geeft hij de deelnemers altijd 10 pond met de opdracht iets voor iemand in de groep te kopen. ‘Onderzoek wijst nou eenmaal uit dat je van geven gelukkig wordt.’
En hoe gelukkig hij zelf is?
Ooit, lang voordat hij de geluksexpert werd, had hij eens een gelukstest gedaan. Die test viel op een dag uit een boek. Hij had die oude test omgerekend naar zijn Chap-test en kwam uit op een 7.5. “Niet slecht voor een geluksprofessor’, zeg ik. ‘Nee’, lacht hij, ‘maar tegenwoordig scoor ik een 9.5’
En dan nog even dit:
- Wil je ook een geluksrapport voor jezelf of je werknemers laten maken door Patrick van Hees, dat kan via ChapHappiness.
- Voor iedere 400 geluksrapporten afgenomen via deze site, bouwt Van Hees via Habitat voor Humanity een toiletgebouw in Malawi en voor iedere 1200 geluksrapporten komt er een huis in Malawi.
Beeld: Patrick van Hees