‘Ze zeggen dat je als professional afstand moet houden, maar als ik niet af en toe een potje zou janken, moet ik iets anders gaan doen’, zegt Nico van Splunter, wijkpastoor en oprichter van weggeefwinkel Yess! We zitten ieder aan de korte kant van een lange tafel in een inmiddels lege ruimte.

Het is plotseling stil na de verbale bom die vrijwilligster Jade Corsica liet ontploffen. Beneden, achter de wand die de uitgifteruimte van de ontmoetingsruimte scheidt, klinken de stemmen van de vrouwen. Nederlands waaraan restjes Frans en Arabisch kleven.

Uitgiftepunt Yess! weggeefwinkel

Door de ramen zie ik hoe mensen buiten in de regen voorbij schuifelen. Voetje voor voet je tot ze bij het uitgiftepunt van de vrouwen komen. Vanachter een raam reiken die de voedselpakketten uit. In dit vergeten stukje Rotterdam, zoals Jade me net heeft voorgehouden.

Vergeten is een woord dat in BoTu veel klinkt. Vergeten is het bombardement van de geallieerden op 31 maart 1943 waarbij honderden mensen het leven lieten en duizenden dakloos raakten. Alleen Park 1943 aan de overkant van de weg herinnert er nog aan. 

Vergeten Bospolder-Tussendijken

Vergeten voelen zich de pakweg 15.000 inwoners van de wijk Bospolder-Tussendijken, zoals de vierkante kilometer in het westen van Rotterdam voluit heet. Van die 15.000 leeft 75 procent op of onder het bestaansminimum. Zo’n €1000,- per maand, schulden niet meegerekend. Op de lijst van de twintig armste postcodegebieden van Nederland prijken Tussendijken en Bospolder op respectievelijk de 2e en de 5e plaats. 

Het is in deze vooroorlogse arbeiderswijk, niet ver van de havens, dat covid-19 de armoede nog meer aan de oppervlakte brengt. De werkloosheid is hoog. Veel mensen hebben bijbaantjes van een paar tientjes, anderen een nul urencontract. En die vallen als eerste weg door corona. Van Splunter constateerde dat mensen in de wijk honger hebben. 

Mensen die het niet voor elkaar krijgen om papieren in te vullen voor de Voedselbank omdat ze de taal niet beheersen, zich schamen, verlamd zijn door zorgen, schulden hebben door stijgende gasprijzen of net een euro boven de armoedegrens zitten. Mensen die sowieso buiten de boot vallen omdat ze de weg in gemeenteland niet weten of, zoals Jade het samenvat, ‘omdat ze simpelweg de proefkonijnen van de gemeente Rotterdam zijn, nu alles is wegbezuinigd.’

Stijgende gasprijzen

‘De persoonsgebonden budgetten (PGB) voor onder meer kinderen met een beperking’, had ze opgesomd. ‘Het buurthuis waar vrouwen aan gewelddadige mannen ontsnappen en een oogje op elkaar wordt gehouden, de naschoolse activiteiten waardoor kinderen niet meer in rust op school kunnen leren maar op straat rondhangen. En op diezelfde straat hebben ze de TOS, de straatactiviteiten voor kinderen wegbezuinigd.’ 

Jade is een van inwoners die niet rondkomt. Met ijzeren discipline heeft de alleenstaande moeder van twee zonen, waarvan een met een beperking, haar schulden weggewerkt. Maar haar kierende houten vloer lekt alle warmte naar de ratten in de kelder. En met de stijgende gasprijzen heeft ze geen idee hoe ze haar nieuwe schuld aan het energiebedrijf terug moet betalen van haar uitkering. 

Het zijn dit soort verhalen die Van Splunter deed besluiten voedselpakketten te gaan uitdelen aan het begin van de coronacrisis. Aanvankelijk alleen brood, maar nu zitten er meer producten in het pakket. Inmiddels heeft hij met weggeefwinkel Yess! een onderkomen en kan hij structureler hulp bieden.

Voedselpakket via postcode in BoTu

Wie een postcode in BoTu heeft, kan zich inschrijven. Een adres, meer vraagt hij niet van de 350 gezinnen die inmiddels dagelijks een pakket ontvangen. Vanuit het souterrain van het pand delen vrijwilligers de pakketten uit met wat voorhanden is. 

Vandaag zijn het appels, wortels, een brood, gehakt of vis. Dat laatste is afhankelijk van de voedselrichtlijnen van het geloof van de ontvanger. Ongeveer 80 procent van de bewoners is ‘nieuwe Nederlander’ en bijna 70 procent heeft een niet-westerse achtergrond. Het eten komt van donaties, de Jumbo en van wat de Voedselbank niet kan gebruiken. Op is op.

Soms moeten de vrijwilligers zoals Jade, Rabia of Khadija alle zeilen bijzetten om boze wijkbewoners uit elkaar te houden. Waarom krijgt hij wel vlees en ik niet? ‘Als mensen honger hebben, gaat het snel mis’, constateert Van Splunteren nuchter.

Of de voedselpakketten en de weggeefwinkel desondanks rust brengen, vraag ik hem. “Het geeft mensen in ieder geval iets van rust als ze weten dat er aan het einde van de dag eten op tafel staat. Maar laat Jade je haar verhaal vertellen.’

Jade is aanvankelijk wat wrokkig als ze door Van Splunter naar boven wordt geroepen. ‘Wat willen ze weten dan?’ vraagt ze hem. Ze zijn in dit geval ikzelf, de fotografe, de initiatiefnemer van Geven is leven en de oprichter van de Rotterdam Charity Club. Vier witte mensen die haar afwachtend aankijken. 

Dat we hier zijn, is een speling van het lot of een kosmosmomentje, al naar gelang je overtuiging. Van een van de fijnste sociaal ondernemers ooit met allebei een heel groot hart, Esther Smit en Loes Stapper van Oxious, ontvingen we als Geven is Leven voor onze eerste verjaardag 100 prachtige warme sjaals. In onze zoektocht naar een bestemming waar ze goed van pas zouden komen, kwamen we bij Nico van Splunter terecht. 

Op de vraag wat de wijkpastoor naast warmte nog meer kon gebruiken, had hij zijn handen opgeheven in een gebaar van: zeg het maar. Alles! Hij had op een kindermatrasje in de hoek gewezen dat klaar stond. Geld was eveneens hard nodig om Weggeefwinkel Yess! te kunnen blijven huren. Dus klopten we bij Peter van der Linde van Rotterdam Charity aan met de vraag of hij nog wat in zijn potje had. En dat was gelukkig het geval.

Terug naar Jade. 

Gratis spullen geven

Twee jaar geleden kwam ze weggeefwinkel Yess! binnenlopen omdat ze van een buurvrouw had gehoord had dat er een winkel was die gratis spullen weggaf. Weggaf?, had ongelovig haar hoofd geschud. Die buurvrouw zag ze vliegen. In deze buurt komt niets gratis, zelfs niet als je je best doet. 

Maar Nico bleek daadwerkelijk brood en later voedselpakketten uit te delen. Of ze geen vrijwilligster wilde worden had hij haar gevraagd. Begrijp haar niet verkeerd, Nico is een beste man, zo niet dé beste, maar vrijwilligerswerk is gewoon slavernij all over again. Voor minimaal 50 uur in de maand werken €150,-  ontvangen. Tsss.

Maar voor Nico zette ze haar principes opzij. En Nico heeft iets moois bedacht. Want alleen maar voedsel uitdelen is brandjes blussen. Er moet ook structureler wat gebeuren in de wijk. Om te beginnen met de vrijwilligers. Wat als hij hun vergoeding nu eens opzijzet? Een jaar lang? Zodat ze sparen voor iets dat hen vooruithelpt? Een rijbewijs, een studie of een cursus?

Jade besluit hier gebruik van te maken. Nu haar zoon 17 is, zou ze eindelijk kunnen gaan studeren. Ze wil graag maatschappelijk werker worden. Hier in de wijk. Want als er iemand weet hoe het hier werkt dan is het Jade wel. Zij kent de mensen, zij kent hun zorgen. Het zijn immers haar eigen zorgen. 

Door Yess! is er weer licht

‘Want weet je wat het is? De mensen in deze wijk hebben geen hoop, geen houvast! Als iemand hen vraagt: wat is je droom? Zeggen ze: Mijn droom? Ik heb geen droom. Mensen durven niet meer te dromen. En door Nico, door Yess! weggeefwinkel is er weer licht. Is er weer hoop. Yess!’

Dus heeft Jade gespaard. Twee jaar lang, want ze wordt maatschappelijk werker. En ze heeft genoeg voor het eerste studiejaar, zelf gespaard van haar slavernij. En dan komt de onvermijdelijke klap. Die komt altijd als je een droom hebt. Wat zegt de gemeente Rotterdam? 

Niet: ‘Wat goed Jade dat je gaat studeren en een toekomst opbouwt. Nee, de gemeente Rotterdam zegt: Ga jij studeren? Dan stoppen we je uitkering!’ En dat is ongelogen, vraag Nico maar die is meegegaan naar de gemeente, want die kon het ook niet geloven.

En Nico knikt.

Hoe kan zij twee kinderen onderhouden zonder uitkering? Ze is 37. Willen ze liever dat ze nog 30 jaar een uitkering krijgt? Het is net als met die gasrekening. Krijgen ze in de wijk een hulppakket met 2 spaarlampen en radiatorfolie. Spaart ze 6 euro op maandbasis mee. Maar de woningbouwcorporaties aanpakken die in geen decennia in isolatie hebben geïnvesteerd? Tuurlijk niet!

‘Want weet je wat het is? Het kan niemand wat schelen! Waar zijn die politieke partijen? Wie praat er nou over arme mensen, over de toekomst van de kinderen in deze wijk?’

En dan verdwijnt ze. Terug het souterrain in om andere wijkbewoners een voedselpakket te geven.

Hoe kun jij geven?

• Na de kerst begint weggeefwinkel Yess! met een ontbijtproject op scholen in de wijk. Ze zoeken nog leveranciers van wekelijks fruit
• Heb je spullen over? Mail: yess.botu@gmail.com of Bel: 06-24121408.
• Om de winkel te blijven huren zijn ze afhankelijk van donaties. Weggeefwinkel Yess! is onderdeel van St. Geloven in de Wijk. Het rekeningnummer stichting Geloven in de Wijk is NL09 INGB 0007 7429 80 en ze zijn een stichting met ANBI. Het KVK nr.: 80529291

Beeld: Carolien Pietjouw

Per januari 2022 strijkt Geven is leven regelmatig in de wijk neer voor een serie Berichten uit BoTU van inwoners uit de wijk. Mocht je ideeën hebben, laat het ons weten.

Bronnen:

Voor demografische cijfers en achtergrond in dit stuk is gebruikt gemaakt van informatie van Bospolder-Tussendijken en de gemeente Rotterdam